زندگی نامه حکیم ابوالقاسم فردوسی
حکیم ابوالقاسم فردوسى طوسى، بزرگترین حماسه‌سراى تاریخ ایران و یکى از برجسته‌ترین شاعران جهان شمرده می شود. او در سال ۳۱۹ در روستای باژ از توابع طبران طوس به دنیا آمد. خانوادهء او بنا بر نوشته ی نظامى عروضى «از دهاقین طوس» و صاحب ثروت و آب و ملک بوده‌اند اما این توانگرى و مکنت در طى سالیان دراز به تهى‌دستى گرایید و در روزگار پیرى، شاعر عالیقدر با تنگدستى و نیاز به سر مى‌برده است. در خطاب به فلک وارونه‌گرد گوید:
چو بودم جوان برترم داشتى به پیرى مرا خوار بگذاشتى.
فردوسی از همان ابتدای کار که به کسب علم و دانش پرداخت، به خواندن داستان هم علاقمند شد و مخصوصاً به تاریخ و اطلاعات مربوط به گذشته ایران عشق می‌ورزید. همین علاقه به داستان‌های کهن بود که او را به فکر به نظم درآوردن شاهنامه انداخت. وی مدت ها در جستجوی این کتاب بوده است و پس از یافتن دستمایه اصلی داستان‌های شاهنامه، نزدیک به 30 سال از بهترین ایام زندگی خود را وقف این کار کرد. شاهنامه پر آوازه ترین سروده فردوسی و یکی از بزرگ ترین نوشته‌های ادبیات کهن فارسی است.فردوسی برای سرودن آن نزدیک به 15 سال تلاش کرد و سر انجام آن را در سال 372 به پایان رساند. شاهنامه، منظومه مفصلی است که حدوداً از 60 هزار بیت تشکیل شده و دارای 3 دوره اساطیری، پهلوانی، تاریخی است.
از میان داستان‌هایی که گمان می‌رود در زمان جوانی وی گفته شده‌باشد، می‌توان داستان‌های چند پادشاهی نخست در شاهنامه،بیژن و منیژه، رستم و اسفندیار، رستم و سهراب، داستان اکوان دیو و داستان سیاوش را نام برد.
بر اساس ابیاتی در خود شاهنامه و همچنین با مطالعه زندگی نامه فردوسی و منابع اولیه‌ای چون آثار نظامی عروضی و نصیرالدین قزوینی، فردوسی یک مسلمان شیعه بود.
محمد امین ریاحی، با درنگریستن در زندگی نامه فردوسی و گفته‌های وی از سن و ناتوانی خود، این گونه نتیجه گیری کرده‌است که فردوسی می‌بایست پس از سال ۴۰۵ هجری قمری و پیش از سال ۴۱۱ هجری قمری از جهان رفته باشد.چنان‌که مشهور است، واعظ شهر به‌دلیل شیعه بودن فردوسی، از خاکسپاری پیکر فردوسی در گورستان مسلمانان جلوگیری کرد و ناچار او را در باغ خودش درون شهر تابران توس، نزدیک به دروازه شرقی رزان به‌خاک سپردند. آرامگاه او زیارتگاه اهل دانش و معرفت بود و با آن‌که بارها آن را با خاک یکسان کردند، از نو ساخته می‌شد.
