فرسایش خاک 3

فرسایش خاک

فرسایش خاک ازجمله نگرانی های عمده زیست محیطی قرن حاضر است. برپایه برآوردهای انجام شده براثرفرسایش خاک سالیانه چندین میلیون هکتار از اراضی کشاورزی جهان به کام نابودی کشیده می شود. برپایه همین برآورد پیش بینی می شودکه تاسال 2010 میلادی یک سوم تا یک پنجم اراضی کشاورزی براثرفرسایش خاک عقیم وغیراستفاده شوند. فعل وانفعالات فرسایش خاک وجایگزینی تپه های شنی به جای بسترهای حاصلخیز خاک تاسف انگیزاست واین فرآیند باعث مهاجرت هزاران نفرازروستائیان به سمت شهرها می گردد.

v   قطع درختان

هنگامی که پوشش جنگلی براثرقطع بی رویه حالت مناسب وتراکمی خودرا ازدست می دهد .خاک آن منطقه به علت کمبود شاخ وبرگ وفاصله ایجاد شده بین آنها دربرابر باران های شدید ورگبارهای تند بی دفاع مانده ومقاومت خودرا ازدست می دهد وبا کمترین بارش تند،مرگبارترین سیلابها را به‌وجود می آورد.

با ازبین رفتن پوشش گیاهی ،باران هایی که برسطح خاک می بارد علاوه برشستن خاک وتبدیل شدن به روان آب توانایی نفوذ به داخل زمین را ازدست می دهد .پیامد بوجود آمدن روان آب وعدم نفوذ آب درخاک،پائین رفتن سفره های آب زیرزمینی است که اصلی ترین منبع آبیاری گیاهان درمناطق خشک است. به مرور زمان آنقدر آب وخاک وجود نخواهدداشت که یک کشاورزبتواند مایحتاج روزانه خودرا به دست آورد.

متاسفانه درکشورما پدیده تخریب جنگل ها روند سریعی را درپیش گرفته است.عریانی بیش ازحد دامنه شمالی کوههای البرزکه درروزگاری نه چندان دورپوشیده ازجنگل وبیشه بوده است اکنون به خاطر بی توجهی  ما انسان ها درمعرض نابودی کامل قرارگرفته وفرسایش خاک،تراکم حرارتی ناشی ازتغییرات جوی ،کاهش رطوبت وازهمه مهمتر تقلیل ونابودی پوشش گیاهی (به علت قطع بی رویه وعدم کاشت همزمان درخت ) ازپیامدهای نامطلوب این بی رحمی انسان نسبت به طبیعت اطراف خود است .

v   چرای دام

چرای مفرط دام اثرات بسـیار مخربـی بر خصوصیات فیزیکی خاک در مراتع ایجاد می کند. این اثرات شـامل فشـردگی بـیش از حـد خاک سطحی، کاهش نفوذ پذیری آب در خاک و ایجاد شـرایط نـا مناسـب رشـد گیاهـان مـی باشد. چرای بی رویه و مفرط و حرکت زیاد دام میزان تاج پوشش را در پایان فصل چرایی که مصادف بـا شـروع بارنـدگی در منطقه است به مقدار بسیار زیاد کاهش می دهد. نتیجه این عمل فشردگی خاک،کاهش میزان تخلخل، قابلیت نفوذ پذیری و بالا رفتن میزان روان آب بوده از طرفی با چرای بـیش از حـد در فصول پاییز و زمستان مقدار ناچیز گیاهان غیر خوشخوراک به جامانده نیز چـرا شـده و درصـد پوشش به شدت تنزل می یابد. چرای دام علاوه بر از بین بردن پوشش های گیاهی نمی گذارد نهالی که تازه کشت یا سبز شده نیز رشد کند و جایگزین پوشش از بین رفته شود به همین دلیل فرسایش خاک رخ می دهد.

v   شخم زدن بی رویه:

شخم زدن در امتداد شیب در اراضی کشاورزی باعث افزایش روان آب و در نهایت افزایش فرسایش و شسته شدن خاک زراعی می‌شود . با کمتر شخم زدن کربن خاک ذخیره می ماند و ذرات خاک بیشتر به هم می چسبند در نتیجه در مقابل باران و باد مقاوم تر است .